Tojad

Tojad (Aconitum L.) to rodzaj obejmujący w zależności od źródła 100-300 gatunków. Popularnie nazywa się go również mordownikiem, wilczym zielem, zmorą wilków lub pantofelkiem Matki Boskiej. Występuje dziko w Sudetach, Karpatach i Górach Świętokrzyskich. Niebieskofioletowe kwiaty tej rośliny kwitną już od wczesnego lata aż do jesieni, co czyni je uniwersalną ozdobą każdego ogrodu. Nie warto jednak dać się zwieść ich urodą – są bowiem silnie trujące. Jakie są odmiany tojadu? Gdzie go zasadzić, aby prezentował się jak najlepiej? W jaki sposób o niego dbać?

Tojad – odmiany

W polskich ogrodach najpowszechniej występuje tojad mocny (Aconitum napellus), dorastający 1, 2 m wysokości i posiadający niebieskie, purpurowe bądź białe kwiaty zakwitające w lipcu i sierpniu. Popularny jest również tojad Carmichaela (Aconitum carmichaelii) charakteryzujący się okazalszym wzrostem (nawet do 1, 4 m). Kwitnie we wrześniu i październiku. Karłowatą odmianą tej rośliny jest tojad lisi (Aconitum vulparia) osiągający maksymalnie 80 cm. Wyróżnia się również tym, iż jego kwiaty mają barwę kremowo-żółtą. Istnieje również tojad ogrodowy (Aconitum x cammarum), który swoje prawdziwe oblicze przejawia w lipcu.

Tojad – uprawa, wymagania, pielęgnacja

Najlepszym stanowiskiem do uprawy tojadu są miejsca półcieniste. Dzieje się tak dlatego, że w pełnym słońcu kolor kwiatów tej rośliny traci na intensywności, natomiast w cieniu ich rozwój zostaje ograniczony. Gleba, w której rośnie tojad, powinna być żyzna, próchnicza i wilgotna. Pielęgnację należy przeprowadzać w odpowiednich rękawiczkach, pamiętając o trujących właściwościach tojadu. Jako iż jest to roślina wieloletnia, wiosną bądź późną jesienią możemy przyciąć suche pędy. Możemy również podzielić ją na części w przypadku, gdy ta zbytnio się rozrośnie. W przypadku uprawy tojadu ważne jest jego regularne podlewanie i zasilanie (najlepiej kompostem), nawet kilka razy w sezonie. Ściółkowanie gleby wokół tojadu pomoże chronić go przed nadmierną utratą wody z podłoża oraz przed zachwaszczeniem. Roślina ta jest mrozoodporna i nie ima się pasożytom – zagrażają jej jedynie choroby grzybicze, takie jak mączniak prawdziwy.

Tojad – sadzenie

Poszczególne okazy tojadu sadzimy w odległości 40-50 cm, najlepiej wiosną bądź we wrześniu. Przed zasadzeniem do wcześniej wykopanego dołka wsypujemy porcję kompostu, dzięki której roślina utrzyma dobry wygląd nawet w następnych latach. Należy jednak pamiętać, aby nie umiejscawiać tojadu w pobliżu warzywniaka – łatwo go pomylić z jadalnymi roślinami, takimi jak dzika pietruszka, a spożycie tojadu może spowodować zatrucie lub nawet śmierć (wszystkie części rośliny, a szczególnie bulwy i liście, zawierają śmiertelnie niebezpieczne alkaloidy, takie jak na przykład akonitynę).

Tojad – zastosowania

Tojad szczególnie atrakcyjnie prezentuje się w obsadzeniach obrzeży zbiorników wodnych. Ponadto doskonale sprawdza się w ogrodach wiejskich i naturalistycznych. Roślina ta jest również sadzona na skarpach, gdyż posiada długie i silne korzenie umacniające osypujące się zbocza. Oprócz zastosowania ozdobnego tojad znany jest również ze swych właściwości leczniczych. W dawnych czasach używano go do znieczulania miejscowego i jako środek przeciwbólowy w przypadku nerwobóli, reumatyzmu czy artretyzmu. Obecnie jednak stosuje się go jedynie w homeopatii, a podany doustnie obniża temperaturę ciała i wpływa na spowolnienie akcji serca.