Jeżyna

Jeżyna jest niezwykle popularnym krzewem, który daje smakowite i pełne zdrowia owoce. Jeszcze do niedawna roślina kojarzona była niemal wyłącznie z lasami i zagajnikami, które bujnie porastała. Dziko rosnący krzew został jednak ujarzmiony, stąd też obecnie jest stałym bywalcem przydomowych ogrodów, sadów i działek. Większość z nas podziwia smak niesamowitych owoców jeżyny, zapominając jednak, że roślina posiada także niezwykle atrakcyjne i interesujące wyglądem kwiaty. Mimo że są one niewielkie, to jednak czarownie ozdabiają zielone przestrzenie, a ich woń roznosi się po całym ogrodzie.

Jeżyna już nie taka dzika

Jeżyna pochodzi z terenów Eurazji i Ameryki Północnej i uważa się, że jest jednym z najstarszych owoców na ziemi. Potwierdzają to wykopaliska, podczas których znaleziono plony krzewów pochodzące jeszcze z czasów prehistorycznych. W Polsce jeżyna jest bardzo cenioną rośliną, w zależności od regionu posiada też zróżnicowane nazewnictwo – mówi się na nią oberżyna, ożyna, ostrężyna. Roślina jest bliską krewniaczką maliny, dlatego też podobna jest do niej wyglądem i smakiem.

• Odmiany

Jeżyna występuje w wielu odmianach, które różnią się między sobą wyglądem i smakiem owoców. Mimo że najbardziej znana jest odmiana dziko rosnąca, której pędy pokrywają liczne, drobne kolce, to jednak w ogrodach i działkach najczęściej uprawia się wersję bezkolcową. Roślina jest dość wysokim krzewem liściastym, którego wysokość mieści się w granicach 2 – 5 metrów. Jeżyna wymaga podpory, dlatego dobrze posadzić ją przy płocie lub innej konstrukcji, do której należy ją przywiązać, ponieważ nie posiada organów czepnych. Jej długie pędy są nagie i brązowe, porośnięte na całej długości przez niewielkie, acz urocze liście. Posiadają soczyście zieloną barwę, a ich blaszka wierzchnia jest wyraźnie unerwiona. Są przy tym klapowane, o silnie piłkowanych brzegach.

Na szczególną uwagę zasługują też kwiaty jeżyny, które zakwitają w maju. Subtelnie, lecz wyraźnie dekorują roślinę swymi białymi, niekiedy różowymi płatkami, naznaczonymi wewnątrz czarnymi kropkami. Ich intensywna woń zaprasza mnogość owadów, w tym kolorowych motyli i miododajnych pszczół. Owoce krzewu liściastego dojrzewają w połowie lipca, choć częściej jest to pierwsza połowa sierpnia, a niekiedy nawet później. Pestkowce kształtem przypominają maliny, choć są nieco większe, posiadają przy tym granatowy, niekiedy niemal czarny kolor. Ich słodko-kwaśny smak zna każdy, jeżyny są bowiem doskonałym deserem zarówno na surowo, jak i w formie przetworzonej. Są niezastąpionym dodatkiem do ciast i innych deserów, wykonuje się z nich też przepyszne konfitury, soki i galaretki, a nawet nalewki. Jeżyny są też bardzo zdrowe i niskokaloryczne, dlatego można jeść je bez obaw w każdej ilości.

Granatowa moc owoców i zmysłowa woń kwiatów jeżyny

Jeżyna pięknie dekoruje zielone przestrzenie, jest przy tym prosta w uprawie i mało wymagająca. Zarówno kwiaty jak i owoce krzewu liściastego są cudowną ozdobą, która przyciąga swą wonią latających gości. Jeżyna zazwyczaj obficie owocuje, dzięki czemu jej plonami można zapełnić niemal całą spiżarnię.

• Uprawa i pielęgnacja

Jeżynę należy sadzić na miejscach słonecznych, dzięki czemu jej owoce będą słodsze, a roślina pięknie się rozwinie. Powinny być one też osłonięte od wiatrów, by nic nie uszkodziło ich mocowań do podpór. Krzew liściasty posiada płytki system korzeniowy, dlatego musi być regularnie nawadniany, a gleba na której rośnie powinna być żyzna, próchnicza i lekka. Wiosną, zanim roślina zakwitnie, warto zasilić ją nawozem wieloskładnikowym. Można pokusić się też o wyściółkowanie jeżyny, co zabezpieczy jej korzenie przed wysuszaniem, zahamuje też rozwój chwastów. Krzew liściasty wymaga też regularnego przycinania, które pozytywnie wpłynie na jego owocowanie. Jeżynę należy przyciąć dopiero wtedy, gdy jej pędy osiągną długość 2,5 metra. Wtedy też przycinamy im wierzchołki, pobudzając roślinę do wypuszczenia zwiększonej ilości pąków kwiatowych. W następnych latach przycinamy do długości 30 cm pędy dwuroczne, ponieważ na tych krzew owocuje. Wszelkie starsze gałęzie należy usunąć. Jeżyna jest średnio odporna na mróz, dlatego warto ją przed nim zabezpieczyć.