Ligustr

Wywodzący się z rodziny roślin oliwkowatych ligustr, to gatunek występujący w Europie, Azji oraz północno-zachodniej Afryce, ale uprawiany także na innych kontynentach.

Jest powszechnie występującą w Polsce rośliną, gatunkiem rodzimym w południowej części kraju i często bywa składnikiem żywopłotów, ze względu na swoją gęstość, łatwość formowania i odporność na strzyżenie, susze oraz zanieczyszczenia występujące w powietrzu. Pokrojem i budową liści przypomina nieco bukszpan wieczniezielony. Warto jednak pamiętać, że jest trujący i dla ludzi i dla wielu zwierząt, więc należy zachować ostrożność w ogrodach, w których występują żywopłoty z ligustru, zwłaszcza w obecności małych dzieci.

Ligustr - odmiany

W uprawie ligustru można wyróżnić takie odmiany, jak ligustr aureum – złocisty od koloru liści, italicum – odmianę włoską o jasnozielonych liściach i dojrzałych owocach w kolorze zielonożółtym czy ligustr japoński z ciemnozielonymi liśćmi i kulistymi owocami przypominającymi błyszczące czarne jagody – także niejadalne i mogące powodować poważne zatrucia układu pokarmowego.

Ligustr - uprawa

Ligustr pospolity nie jest specjalnie wymagającą rośliną, poza poszczególnymi swoimi odmianami, jak np. włoska, potrzebujące cieplejszych temperatur. Wyjątkowa odporność ligustru na mrozy, susze i zanieczyszczenia powietrza powoduje, że roślina jest wyjątkowo chętnie sadzona w miastach, tworząc żywopłoty. Wyłapuje także z atmosfery dwutlenek siarki, stając się swoistym filtrem, czyszczącym powietrze. Ligustr dobrze rośnie na glebie dość żyznej, przepuszczalnej i umiarkowanie wilgotnej, choć dobrze znosi właściwie wszystkie inne warunki, poza ziemią mocno gliniastą, zimną i nieprzepuszczalną. Jedynym warunkiem zachowania jego dobrej uprawy jest posadzenie go w miejscach z dużą ilością światła. Niestety, zimą, żywopłoty z ligustru nie prezentują się zbyt efektownie, co wynagradzają w okresie wegetacyjnym, kiedy urodę liści podkreślają dodatkowo kwiaty czy czarnych owoców, które mogą utrzymywać się na gałęziach nawet w okresie zimowym.

Ligustr - zastosowanie i pielęgnacja

Ligustr doskonale znosi wszelkiego rodzaju cięcia i formowanie, po których dodatkowo się zagęszcza, formując pożądane kształty. Jest rośliną miododajną, dostarczając pokarmu dla pszczół w okresie kwitnienia, jednak miód pozyskiwany z niego nie ma lubianego smaku, charakteryzuje się bowiem dość dużą goryczką. W medycynie tradycyjnej liści ligustru używano jako środka na odporność, choroby serca, antybakteryjny, przeciwzapalny w chorobach jamy ustnej i gardła oraz jako środek przeciwcukrzycowy. Owoce spożywane na surowo wywoływały rozwolnienie. Obecnie prowadzone są badania nad właściwości cytotoksycznymi ekstraktów z owoców i liści ligustru do zastosowania w terapiach antyrakowych. Ligustr może być także stosowany jako naturalny środek do barwienia. Jego liście i kora mogą barwić tkaniny na żółto, a owoce na kolor niebiesko-zielony i czarny. W przeszłości z owoców ligustru wyrabiano także atrament oraz dodawano do wina dla uzyskania głębokiej, czerwonej barwy.