Buk - odmiany, uprawa, sadzonki

Buk jest drzewem liściastym, które urasta do niemal podniebnych rozmiarów. Nie sposób pomylić go z żadnym innym drzewem, ponieważ bez względu na sędziwość i odmianę, jego kora pozostaje gładka i w większości przypadków posiada szarawy odcień. Ze względu na swój monumentalny wzrost, buki najczęściej stanowią element dekoracyjny parków miejskich, nierzadko zasilają także lasy liściaste, mieszane bądź wyłącznie bukowe – tak zwane buczyny. Buki niejednokrotnie stanowią też ozdobę ogrodową, gdzie wyeksponowane przyciągają uwagę, a ich rozłożysta korona daje latem upragniony cień. Drzewa liściaste wielokrotnie obsadzane są też w roli szpalerów, ujawniając się wielce imponująco.

Zielone liście i gładka kora buków

Buk pochodzi z Europy Środkowej, w Polsce są gatunkiem rodzimym. Należy przy tym do gatunku z rodziny bukowatych. Poza bezmiernymi rozmiarami, które przekraczają 30 metrów, drzewa liściaste są też niesamowicie żywotne, osiągając wiek ponad 300. lat. Buki oprócz swojej dekoracyjności, posiadają także inne zalety. Przede wszystkim chodzi o drewno, chętnie wykorzystywane w sporządzaniu mebli, niektórych instrumentów, a nawet przyrządów sportowych. Poza tym drzewo liściaste jest cennym surowcem energetycznym, z którego wytwarza się węgiel drzewny. Swoje zastosowanie posiadają również liście drzewa. Napary z nich stosowane są w ziołolecznictwie, posiadają bowiem cechy przeciwzapalne. Stanowią też przysmak zwierząt pastewnych. Liście buków – bukiew, dla człowieka są również jadalne, młode posiadają ciekawy, orzechowy smak, przez co stanowią częsty dodatek do sałatek i zup. Ciekawostką jest to, że w Skandynawii wykorzystywano tabliczki z drzewa bukowego do wykonywania manuskryptów. W starożytności, w kulturze rzymskiej, buki uważane były za drzewa symbolizujące miłość, cierpliwość i płodność. Prawdopodobnie ze względu na swój okazały wzrost, w staropolskiej tradycji ludowej drzewo bukowe miało mieć moc odstraszania złych demonów. Po czasie jednak jego symbolika zmieniła się całkowicie, ponieważ drzewu liściastemu zaczęto przypisywać złe, diabelskie moce. Buki posiadają także bardzo gruby pień, rozłożystą, kopulastą koronę i masywne konary. Drzewo liściaste ma też bardzo ładne, kształtem jajowate bądź eliptyczne liście. Zazwyczaj występują w ciemnozielonym kolorze, a ich blaszka jest błyszcząca. Dostępne są też odmiany buka o purpurowym kolorze liści, co wpływa na atrakcyjność całego drzewa.

Naturalny, bukowy parasol w upalne dni, śnieżna korona w zimie

Buki są odpornymi na wszelkie niemal niedogodności drzewami liściastymi, dlatego tak licznie ozdabiają parki i przestrzeń miejską, są też nierzadkim gościem ogrodów.

Uprawa i pielęgnacja

Buki największe wymagania mają względem rodzaju gleby. Potrzebują żyznego, świeżego i gliniastego stanowiska. Drzewa liściaste nie znoszą podłoża wapiennego i zalewowego, które szkodzi im w rozwoju. Są za to tolerancyjne względem odczynu gleby. Buki są roślinami cienioznośnymi, doskonale radzącymi sobie zarówno na słońcu, jak i cienistym stanowisku, jednak odmiany o kolorowych liściach lepiej jest sadzić na terenach bardziej nasłonecznionych. Buki potrzebują stale wilgotnych stanowisk, szczególnie nie można doprowadzić do przesuszenia młodych roślin, ponieważ może to skutkować ich zamarciem. Drzewa liściaste zasadza się wraz z bryłą korzeniową, dzięki czemu lepiej się przyjmą. Młode okazy roślin należy okryć przed zimą, dorosłe z kolei są mrozoodporne. Dobrze znoszą cięcie, dlatego buki można sadzić w ogrodzie na żywopłoty. Drzewa liściaste są idealną ozdobą przestrzeni miejskiej, ponieważ świetnie aklimatyzują się w każdych warunkach. Buk jest odporny na zanieczyszczenia powietrza. Żywopłot z buka będzie się ładnie prezentował w naszym ogrodzie. 

Odmiany buków

Buk (Fagus) to rodzaj drzew, które obejmuje kilka popularnych i dekoracyjnych odmian. Poniżej przedstawiam kilka popularnych odmian buka, które są cenione w ogrodnictwie krajobrazowym:

1. Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) - jest to podstawowy gatunek buka, który występuje w lasach Europy. Charakteryzuje się gładką, srebrzystą korą i zielonymi liśćmi, które jesienią zmieniają kolor na złoto lub czerwień.
2. Buk czerwony (Fagus sylvatica 'Atropunicea') - odmiana o ciemnobordowych liściach, które utrzymują intensywny kolor przez cały sezon. Jesienią liście buka czerwonego mogą nabierać czerwonawej barwy.
3. Buk purpurowy (Fagus sylvatica 'Purpurea') - znany również jako buk purpurowy, ma liście o intensywnej, purpurowej barwie. Jesienią liście nabierają bardziej czerwonego odcienia.
4. Buk złocisty (Fagus sylvatica 'Aurea') - odmiana ta charakteryzuje się liśćmi w odcieniach złota lub żółci, co sprawia, że jest atrakcyjnym elementem w ogrodzie.
5. Buk kulisty (Fagus sylvatica 'Rotundifolia') - ma kulisty kształt korony, co sprawia, że jest doskonałym wyborem do małych ogrodów.
6. Buk dębyolistny (Fagus sylvatica 'Quercifolia') - odmiana ta posiada liście przypominające liście dębu, co nadaje jej nieco inną strukturę w porównaniu do standardowego buka.
7. Buk pendula (Fagus sylvatica 'Pendula') - charakteryzuje się zwisającymi gałęziami, co nadaje mu elegancki, płaczący kształt.
8. Buk japoński (Fagus crenata) - gatunek buka występujący w Japonii, o liściach ciemnozielonych i bardziej zróżnicowanej strukturze korony.
9. Buk cekinolistny (Fagus sylvatica 'Aspleniifolia') - odmiana z liśćmi przypominającymi liście paproci, co nadaje jej niezwykły charakter.

Warto zauważyć, że niektóre odmiany buka mogą być bardziej dostępne w określonych regionach geograficznych, a ich dostępność może się różnić w zależności od lokalnych klimatów i warunków glebowych.

Buk zwyczajny to jedna z najpiękniejszych drzew liściastych, które można sadzić w ogrodzie. Istnieje wiele odmian o barwnych liściach, które przyozdobią Twoje miasto i gminę. Buk zwyczajny doskonale nadaje się do okrywania na zimę, dzięki czemu ogród będzie zachwycał przez cały rok. Sadzonki buka można zakupić w wielu szkółkach i centrach ogrodniczych, co pozwoli urozmaicić naturalne środowisko wokół domu. Drzewa bukowe znajdują zastosowanie również w ochronie dzików i innych zwierząt, które korzystają z ich korzystnych właściwości.