Motyle w ogrodzie, czyli jak stworzyć ogród im przyjazny? Gatunki motyli i rośliny wabiące.

Wszyscy lubimy motyle. Uważamy je za piękne i pożyteczne stworzonka. Kojarzą nam się letnią łąką, latem i beztroską. Z jednej strony chcemy, aby było ich jak najwięcej, z drugiej jednak nieświadomie szkodzimy im swoim nieroztropnym zachowaniem. Od lat '90 populacja wielu gatunków motyli - w tym także tych pospolitych bardzo się zmniejszyła. Warto wiedzieć, co stoi za takim stanem rzeczy.

Dlaczego tak mało motyli? 

Motyle to owady, których obecność jest doceniana przez człowieka tylko w stadium dorosłym. Warto pamiętać, że larwy tych owadów są bardzo często szkodnikami, bo żywią się roślinami, które mamy w naszych ogrodach. Bardzo często równo przycięte trawniki, brak naturalnych ekosystemów łąkowych i zadrzewień i liczne monokultury sprawiają, że kształtowane przez nas środowisko staje się nieprzyjazne motylom. Dodatkowo miłośnicy zbyt idealnych i wypielęgnowanych ogródków, stosują przeróżne środki ochrony roślin i sztuczne nawozy, które działają negatywnie na motyle w stadium larwalnym, a także dorosłym. Również brak w naszych ogrodach roślin, którymi żywią się larwy - tak zwanych roślin żywicielskich, sprawia, że brak zasobów pokarmowych zmniejsza populacje tych owadów.

Ogród przyjazny motylom

Aby w naszym ogródku można było spotkać nawet mało popularne motyle, warto wiedzieć jak zachęcić je do przebywania w nim. Dobrym pomysłem jest pozostawienie fragmentu trawnika nie kosząc go. Motyle lubią latem przebywać na łąkach, gdzie dominują rośliny kwitnące. Również można zostawić nie skoszoną kępę pokrzyw. Rośliny te są pokarmem dla gąsienic motyli kilku gatunków, dlatego obecność pokrzyw może zachęcić osobniki dorosłe do składania jaj w okolicy. Bardzo ważne jest też stosowanie środków ochrony roślin tylko wtedy, kiedy jest to na prawdę niezbędne. Należy robić to z głową i zawsze stosować się do zaleceń producenta. Jeśli chcemy stosować nawozy, warto zainwestować na przykład w kompostownik, który pomoże nam w uzyskaniu naturalnego nawozu dla naszych roślin.

Prawie cały rok z motylami

Jeśli dobrze rozplanujemy swój ogród, możemy zrobić tak, że motyle będą obecne w nim przez cały okres wegetacyjny. Wystarczy wybrać do zasiania, czy zasadzenia rośliny, których okresy kwitnienia się zazębiają. Nie będziemy mieli wtedy luki między kwitnieniami i motyle zawsze będą mogły znaleźć nektar w naszym ogrodzie. Dobrym pomysłem jest zorganizowanie sobie rabatki z ziołami. Mięta, werbena, czy lawenda to również rośliny mogące wabić motyle. Zwykle nie stosujemy na nich pestycydów, skoro sami je wykorzystujemy, dlatego jeśli podzielimy się nimi z motylami to nie wyrządzimy im szkody.

Rośliny lubiane przez motyle

Jest taka wyjątkowa roślina, która nazywana jest krzewem motylim. To wiele mówi o tym jak jej zapach działa na te owady. Jeśli chcemy do swojego ogrodu zwabić dziesiątki różnobarwnych motyli, trzeba obowiązkowo zasadzić ją u siebie. To "must have" każdego sympatyka tych owadów. Ta roślina to budleja Dawida. Ogółem można powiedzieć, że rośliny, które mają różowe, niebieskie żółte, czy liliowe kwiaty wabią swoim nektarem motyle. Wiele gatunków kwiatów ma tak zbudowane kwiatostany, że dotarcie do nektaru jest możliwe tylko przy użyciu wyspecjalizowanych aparatów ssących. Jeśli chcemy zaprosić do naszego ogrodu te urocze owady można przygotować specjalny wabik w postaci gnijących owoców, których zapach skutecznie kusi motyle. Wypróbujmy ten sposób, w celach obserwacji tych stworzonek. Jeśli jesteśmy posiadaczami równo przystrzyżonego trawnika warto pozwolić mu trochę wyrosnąć, aż pojawią się kwiaty tworzących go traw. Niektóre osobniki dorosłe preferują właśnie trawy jako miejsca składania pakietów jaj. Również założenie ogródka warzywnego może sprzyjać pojawianiu się motyli. Paź królowej, a właściwie jego larwy bardzo lubią nać marchwi, albo koperek, a i my na tym skorzystamy mając swoje warzywa.

Po co te motyle?

Owszem motyle są urocze. Dzięki nim ogród tętni życiem, jest piękniejszy i bardziej barwny, ale czy tylko o to nam chodzi? Czy tylko własne korzyści mogą nas zachęcić do zaproszenia tych owadów na naszą działkę i dbania o nie? Popatrzmy szerzej. Motyle to gatunki zwornikowe. Oznacza to, że po ich usunięciu ze środowiska załamuje się cały ekosystem. Dlatego musimy je chronić, bo są kluczowymi zapylaczami. Bez nich nasze warzywa, owoce i kwiaty nie mogłyby dawać plonów. Bez nich łańcuch troficzny zmieniłby się drastycznie. Inne gatunki zostałyby skazane na wyginięcie.

Co jeśli już osiągnęliśmy cel?

Jeśli udało nam się i nasz ogród tętni życiem. Motyle przyjęły nasze zaproszenie, a wraz z nimi pojawiły się też inne owady. Pozostaje nam tylko obserwować i uczyć się rozpoznawać z kluczem poszczególne gatunki. Warto zacząć od przypisania poszczególnym gatunkom roślin żywicielskich. W literaturze znajdziemy mnóstwo informacji, ponieważ motyle są rzędem owadów stosunkowo dobrze zbadanym. Choć każdy osobnik jest wyjątkowy, to barwy pomagają rozpoznać poszczególne gatunki. Może to być ciekawa forma rozrywki i edukacji dla dzieci i dorosłych. Uczy ona wrażliwości na piękno przyrody i docenienia i troski o świat w jakim żyjemy.