Oliwnik
Oliwnik należy do rodziny oliwnikowatych i często na pierwszy rzut oka może przypominać drzewko oliwne.
Najpopularniejsze gatunki oliwnika to oliwnik wąskolistny nazywany także zwyczajnym, oliwnik baldaszkowy oraz oliwnik wielokwiatowy nazywany jagodą gumi. Wywodzi się z terenów azjatyckich. Oliwniki są niezwykle proste w uprawie i doskonale poradzi sobie z nimi nawet osoba niezajmująca się wcześniej uprawą roślin. Łączą je podobnie niskie wymagania co do podłoża i pielęgnacji, a także odporność na czynniki zewnętrzne. Znaczące różnice pojawiają się tylko w wyglądzie poszczególnych gatunków oraz w charakterze wytwarzanych przez nie owoców.
Oliwnik wąskolistny przyjmuje formę krzewu lub drzewka cechującego się dużą ekspansywnością. Najczęściej dorasta do 7-10 m wysokości. Jego pędy układają się nieregularnie, często przewieszając się malowniczo. Młode gałązki są pokryte srebrzystymi włoskami, które zanikają z wiekiem, a ich miejsce zajmują ciernie. Liście tego gatunku są podobne do liści oliwki lub wierzby – mają eliptyczny kształt oraz szarozielony kolor. Jesienią opadają, nie zmieniając wcześniej barwy. Oliwnik wąskolistny kwitnie od maja do lipca. Między pędem a listkiem pojawiają się wówczas maksymalnie trzy pachnące kwiaty. Z zewnątrz są zabarwione na srebrzysto, natomiast od środka są żółte. Roślina tworzy długo utrzymujące się na pędach owoce o eliptycznym kształcie. Mają około 1 cm długości i okryte są srebrzystożółtą skórką z meszkiem. Choć jadalne, nie są zbyt smaczne.
Oliwnik baldaszkowy przyjmuje formę krzewu o rozłożystym pokroju. Dorasta 2-4 m wysokości i podobnej szerokości. Pędy często przewieszają się na boki, a ich korę zdarza się, że pokrywają ciernie. Wiosną wypuszcza szerokie liście o lancetowatym kształcie. Z wierzchu są zielone, pokryte jaśniejszymi plamami, natomiast od spodu przyjmują srebrzystoszary kolor. Oliwnik baldaszkowy kwitnie od maja do czerwca licznymi, ale niewielkimi kwiatami o białożółtym odcieniu. Cechują się one słodkim zapachem oraz przyciągają bardzo dużo pszczół. Oliwnik wytwarza okrągłe jagody o intensywnie czerwonej barwie z jasnymi plamkami, które zaczynają dojrzewać we wrześniu. Są bardzo zdrowe oraz soczyste.
Oliwnik wielokwiatowy przyjmuje formę krzewu lub drzewa o luźnej i bardzo rozłożystej koronie. Dorasta do około 1,5-2 m wysokości. Pędy pokryte są żółtobrązową korą i w przeciwieństwie do innych gatunków nie mają cierni. Pojawiające się wiosną liście mają eliptyczny kształt. Z wierzchu ich matowa blaszka jest zielona, a od spodu przyjmuje srebrzyste zabarwienie. Oliwnik wielokwiatowy kwitnie bardzo obficie od kwietnia do maja. Kwiaty są niewielkie o białym lub jasnożółtym kolorze. Wydzielają przyjemny zapach i cechują się dużą miododajnością. Wytwarzane latem owoce mają owalny, lekko podłużny kształt, a ich skórka jest czerwonobrązowa z niewielkimi plamami. Cechują się słodko-kwaśnym smakiem. Dojrzewają we wrześniu, na drzewie pozostają jeszcze około miesiąca.
Wymagania oliwników
Wszystkie gatunki oliwników łączą podobne, bardzo niewielkie wymagania. Bezwzględnie potrzebują jedynie bardzo nasłonecznionego stanowiska. Natomiast co do gleby są znacznie bardziej tolerancyjne. Bardzo dobrze rosną na lekkich, przepuszczalnych i wapiennych glebach. Radzą sobie na terenach piaszczystych oraz dobrze znoszą suszę, zanieczyszczenia powietrza, a nawet zasolenie gleby. Sadząc oliwniki, powinniśmy unikać jedynie bardzo wilgotnych terenów, które mogą powodować gnicie korzeni.
Sadzenie oraz pielęgnacja oliwników
Oliwniki powinny być sadzone na takiej głębokości, na jakiej rosły wcześniej. Na dno dołka można wsypać mieszankę gleby słabej, żyznej oraz kompostu. Jeżeli kupujemy sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym, powinniśmy zasadzić je wiosną, natomiast rośliny z donic można wysadzać przez cały okres wegetacyjny. Oliwniki nie wymagają dodatkowego nawożenia w czasie uprawy. Ze względu na długie korzenie doskonale radzą sobie z pobieraniem składników odżywczych, a także dzięki obecnym na korzeniach bakteriom brodawkowym, potrafią pobierać azot z powietrza. Nie wymagają również cięcia, choć bardzo dobrze je znoszą. Krzewy oliwników mogą być uprawiane jako żywopłot – takie cięcie wykonuje się końcem lata. Wiosną natomiast można usunąć chore i uszkodzone pędy. Oliwniki wąskolistne bardzo dobrze znoszą niskie temperatury. Natomiast gatunki baldaszkowe oraz wielokwiatowe cechują się ograniczoną mrozoodpornością. Wytrzymują mrozy do około -20℃. Młode rośliny warto okrywać przez trzy pierwsze lata. Oliwniki nie lubią przesadzania, a rozmnażać je można za pomocą nasion lub sadzonek pobieranych wiosną z pędów.
Zastosowanie oliwnika w ogrodzie
Bardzo dobrze sprawdzają się jako element zieleni miejskiej, a także jako urozmaicenie przydomowych ogrodów. Ze względu na ekspansywność powinny być wybierane raczej do ogrodów o większej powierzchni. Są doskonałym materiałem na żywopłoty. Bardzo dobrze wyglądają jako soliter na tle trawnika lub budynku, ale mogą tworzyć także barwne kompozycje. Wśród roślin o innym zabarwieniu szczególnie atrakcyjnie wygląda oliwnik wąskolistny, natomiast baldaszkowe i wielokwiatowe mogą być traktowane jako rośliny owocowe.
Polecane odmiany oliwników
Wybierając oliwniki, trzeba pamiętać, że są to najczęściej rośliny obcopylne, więc konieczne jest posadzenie obok siebie dwóch różnych odmian tego samego gatunku.
• Oliwnik baldaszkowy Pointilla Amorosa – odmiana owocująca stosunkowo wcześnie, wytwarzająca bardzo liczne, intensywnie czerwone owoce.
• Oliwnik baldaszkowy Pointilla Fortunella – owocuje niezwykle obficie. Jego owoce mają wyjątkowy dla gatunku żółty kolor.
• Oliwnik wielokwiatowy Sweet Scarlet – popularna odmiana, której owoce dojrzewają już w czerwcu.
• Oliwnik wielokwiatowy SSP – odmiana, której owoce dojrzewają w lipcu i nie opadają. Z czasem zaczynają zasychać, przypominając rodzynki. Nie tracą wówczas smaku, stają się nawet smaczniejsze.
